Trong bối cảnh kinh tế số ngày càng phát triển mạnh mẽ, thương mại điện tử (TMĐT) đã và đang trở thành một động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, chuyển đổi mô hình kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nhằm cung cấp bức tranh toàn diện, cập nhật và có giá trị tham khảo thực tiễn cao về tình hình TMĐT tại Việt Nam, Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) trân trọng giới thiệu Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử Việt Nam 2025.
Báo cáo là kết quả khảo sát, phân tích và tổng hợp từ hàng nghìn doanh nghiệp trên toàn quốc, kết hợp với dữ liệu từ các cơ quan quản lý, tổ chức nghiên cứu, cùng hệ thống chính sách – pháp luật mới được ban hành hoặc đang được xây dựng. Đây là lần đầu tiên trong quá trình thực hiện báo cáo, các số liệu chi tiết về dịch vụ bưu chính – chuyển phát dành riêng cho thương mại điện tử được phân tích theo từng địa phương và sử dụng làm chỉ số thành phần trong tính toán chỉ số TMĐT cấp tỉnh.
Báo cáo Chỉ số TMĐT năm 2025 đánh dấu giai đoạn bản lề, khi thương mại điện tử Việt Nam chuyển mình sang giai đoạn phát triển thứ tư – giai đoạn phát triển nhanh và bền vững. Bên cạnh các số liệu thống kê chuyên sâu về quy mô thị trường, mức độ ứng dụng TMĐT trong doanh nghiệp, hạ tầng số và dịch vụ công, báo cáo cũng dành nhiều nội dung quan trọng cho:
-
Thương mại điện tử xuyên biên giới, với trọng tâm là xuất khẩu trực tuyếChính sách và pháp luật mới về thuế, hải quan, hóa đơn điện tử
-
Chiến lược phát triển TMĐT giai đoạn 2026–2030
-
Đề xuất, kiến nghị từ cộng đồng doanh nghiệp và các hiệp hội ngành hàng
Báo cáo là tài liệu tham khảo hữu ích dành cho các cơ quan hoạch định chính sách, các sở ban ngành tại địa phương, doanh nghiệp TMĐT, các tổ chức hỗ trợ đổi mới sáng tạo, tổ chức nghiên cứu – đào tạo và cộng đồng khởi nghiệp.
Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam tin tưởng rằng thông tin từ báo cáo sẽ góp phần hỗ trợ quá trình xây dựng chính sách hiệu quả, thúc đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp, đồng thời nâng cao vị thế của TMĐT Việt Nam trên bản đồ kinh tế số khu vực và thế giới.
1. Mở đầu: TMĐT Việt Nam sẵn sàng cho kỷ nguyên mới
Năm 2024 ghi dấu bước phát triển vượt bậc của thị trường thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam. Theo Báo cáo Chỉ số TMĐT 2025 do Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) công bố, quy mô thị trường bán lẻ trực tuyến đã đạt tới 32 tỷ USD, tăng trưởng 27% so với năm 2023.
Những con số này không chỉ minh chứng cho tiềm năng to lớn của TMĐT mà còn thể hiện sự chuẩn bị nghiêm túc về pháp lý, chính sách và hạ tầng, sẵn sàng bước vào giai đoạn phát triển bền vững.
Việc xây dựng hành lang pháp lý vững chắc, nâng cao nhận thức và năng lực số của doanh nghiệp, cũng như siết chặt quản lý thuế và hải quan là những yếu tố quyết định cho giai đoạn phát triển thứ tư của TMĐT – giai đoạn mà tốc độ và chất lượng phát triển sẽ đi song song.
2. Quy mô thị trường tăng trưởng mạnh mẽ
Báo cáo ghi nhận năm 2024, GDP Việt Nam đạt 476 tỷ USD, trong đó khu vực dịch vụ tăng trưởng 7,4% – cao hơn năm 2023. Đặc biệt, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt 263 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ. TMĐT chiếm khoảng 12% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng, cao hơn mức 10% của năm 2023.
Trong đó:
-
Bán lẻ hàng hóa trực tuyến ước đạt 22,5 tỷ USD, tăng 30% so với năm trước.
-
Dịch vụ bưu chính phục vụ TMĐT đạt 2,4 tỷ gói/kiện, tăng trưởng 30%.
-
Thị phần TMĐT vẫn tập trung chủ yếu tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM, Đà Nẵng và Hải Phòng.
Dự báo đến năm 2030, quy mô thị trường TMĐT có thể đạt từ 90 đến 200 tỷ USD, đưa Việt Nam trở thành một trong những nền kinh tế số phát triển nhanh nhất khu vực Đông Nam Á.
Đọc thêm: Dịch vụ đăng ký sàn thương mại điện tử trọn gói
3. Xuất nhập khẩu trực tuyến và sự siết chặt chính sách thuế
3.1. Nhập khẩu trực tuyến: Tăng trưởng mạnh, áp lực lớn về thuế
Sự bùng nổ của TMĐT xuyên biên giới đã dẫn đến sự gia tăng đáng kể lượng đơn hàng giá trị nhỏ nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam thông qua các sàn như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop… Có thời điểm, truyền thông đưa tin lên tới 4–5 triệu đơn hàng mỗi ngày, trị giá hàng trăm tỷ đồng. Tuy nhiên, số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy con số thực tế thấp hơn rất nhiều, cho thấy cần có thống kê chính xác hơn để xây dựng chính sách hiệu quả.
Để kiểm soát và minh bạch hóa hoạt động nhập khẩu này, Chính phủ đã ban hành:
-
Quyết định số 01/2025/QĐ-TTg: Bãi bỏ toàn bộ quy định miễn thuế giá trị gia tăng với hàng hóa dưới 1 triệu đồng gửi qua chuyển phát nhanh.
-
Dự thảo Nghị định mới về quản lý hải quan đối với hàng hóa TMĐT B2C: Hàng có trị giá dưới 2 triệu đồng được miễn thuế, nhưng tổng giá trị miễn không vượt quá 96 triệu đồng/người/năm.
Đây là những bước đi quan trọng nhằm kiểm soát thất thu thuế và tạo môi trường cạnh tranh công bằng giữa hàng nhập khẩu và hàng nội địa.
Báo cáo EBI 2025 Final – Vn.pdf (Thẻ quà tặng) của Nguyễn Thị Thu Thảo
3.2. Xuất khẩu trực tuyến: Tiềm năng lớn nhưng chưa được khai phá
Năm 2024, Việt Nam đạt:
-
1,7 tỷ USD giá trị xuất khẩu hàng hóa trực tuyến
-
2,4 tỷ USD giá trị nhập khẩu hàng hóa trực tuyến
Dù tốc độ tăng trưởng cao nhưng giá trị xuất khẩu trực tuyến vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng. Nguyên nhân đến từ các rào cản như:
-
Thiếu kỹ năng số và nhân lực xuất khẩu
-
Chi phí logistics và tuân thủ pháp lý cao
-
Thiếu thông tin thị trường và hỗ trợ từ các hiệp hội ngành hàng
Trong khi đó, các chính sách hỗ trợ xuất khẩu trực tuyến như Quyết định 645/QĐ-TTg (Kế hoạch TMĐT Quốc gia 2021–2025), Nghị định 80/2021/NĐ-CP hay Thông tư 11/2019/TT-BCT vẫn chưa có tác động rõ ràng đến cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME).
4. Chuyển đổi số trong doanh nghiệp: Nền tảng vững chắc cho TMĐT
Báo cáo cho thấy sự chuyển biến tích cực trong việc ứng dụng công nghệ của doanh nghiệp Việt:
-
71% doanh nghiệp có website TMĐT, tăng đều qua các năm
-
52% doanh nghiệp tích hợp đặt hàng trực tuyến trên website
-
41% sử dụng phần mềm ERP, CRM, kế toán
-
28% triển khai hợp đồng điện tử và chữ ký số
-
Doanh nghiệp dần chuyển sang đầu tư nền tảng di động, mạng xã hội, sàn TMĐT để đa kênh hóa hoạt động bán hàng
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong vận hành TMĐT, bao gồm quảng cáo, bảo mật thông tin, giao hàng và chăm sóc khách hàng.
5. Chính sách thuế và trách nhiệm của các nền tảng TMĐT
Từ ngày 01/7/2025, Luật Thuế GTGT mới (Luật số 48/2024/QH15) sẽ yêu cầu:
-
Các sàn TMĐT và nền tảng số có chức năng thanh toán phải khấu trừ, nộp thuế thay cho hộ và cá nhân kinh doanh trên nền tảng.
-
Doanh nghiệp vận chuyển phải cung cấp thông tin đơn hàng, số tiền thu hộ, phí vận chuyển định kỳ cho cơ quan thuế.
-
Sẽ có quy định cụ thể về việc lập hóa đơn tổng đối với các giao dịch không yêu cầu hóa đơn – giảm gánh nặng hành chính cho các nền tảng.
Các bước này nhằm minh bạch hóa dòng tiền, tránh thất thu và tăng tính tuân thủ của hệ sinh thái TMĐT.
6. Hướng đến giai đoạn phát triển nhanh và bền vững (2026 – 2030)
Báo cáo khẳng định: Giai đoạn 2025 là bản lề để TMĐT Việt Nam chuyển sang giai đoạn phát triển mới, với 3 trụ cột quan trọng:
-
Hành lang pháp lý hoàn chỉnh: Luật TMĐT sửa đổi, quản lý thuế nền tảng số, thống kê TMĐT, xuất khẩu trực tuyến…
-
Hạ tầng số hiện đại: Phổ biến chữ ký số, hợp đồng điện tử, hệ sinh thái thanh toán không tiền mặt và logistics TMĐT
-
Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp: Chương trình phát triển TMĐT quốc gia, liên minh xuất khẩu trực tuyến, đào tạo kỹ năng số cho SME
Hiệp hội VECOM nhấn mạnh cần ban hành Nghị định riêng về xuất khẩu trực tuyến để thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong giai đoạn 2026–2030, đặc biệt với các ngành hàng nông sản, thủ công mỹ nghệ, thời trang và công nghệ.
7. Kết luận: Việt Nam trên hành trình trở thành nền kinh tế số hàng đầu khu vực
Báo cáo Chỉ số TMĐT 2025 không chỉ là bức tranh toàn cảnh về sự tăng trưởng của thị trường mà còn là kim chỉ nam cho các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và cá nhân kinh doanh. Với định hướng đúng đắn, sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước và doanh nghiệp, cùng với nỗ lực chuyển đổi số mạnh mẽ, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm TMĐT của Đông Nam Á trong thập kỷ tới.
Tài liệu full tiếng Việt